Zespół Downa nie jest chorobą. Oznacza, że osoba nim dotknięta posiada pewien zestaw cech i objawów wynikających z zaburzonej morfogenezy narządowo - tkankowej. Jest to odmiana chromosomopatii.

                Rozwój mowy i języka u dzieci z zespołem Downa podlega takim samym prawom rozwoju, jak i prawidłowo rozwijających się. Wymaga jednak celowo organizowanej, systematycznej , długotrwałej i intensywnej terapii logopedycznej. Z im młodszym dzieckiem podejmie się pracę na rzecz jego ogólnego rozwoju, tym lepsze będą rezultaty.

                Poważnym utrudnieniem w opanowaniu umiejętności komunikacyjnych są zaburzenia słuchu, anomalie budowy i funkcjonowania jamy ustnej, trudności w połykaniu i oddychaniu. Ich następstwem są wady zgryzu oraz schorzenia dróg oddechowych, które pogłębiają zaburzenia mowy.

                Do istotnych czynników wywierających wpływ na rozwój mowy i języka dziecka z zespołem Downa jest bezpośredni kontakt z rodzicami, rodzeństwem i innymi krewnymi, a także z osobami spoza kręgu najbliższej rodziny. Jawna ignorancja wobec własnego dziecka prowadzi u niego do zachowań, które powszechnie zwracają uwagę otoczenia na przykład wyłączanie się, perseweracja zachowań ( uporczywe powtarzanie zachowania bez względu zmiany kontekstu lub bodźca), nieumotywowany lęk, zobojętnienie wobec świata i ludzi, depresja. Odrzucenie lub obojętność na próby nawiązywania kontaktów z otoczeniem szybko zniechęca osoby z zespołem Downa do podejmowania jakiejkolwiek aktywności.

                Do pierwszych prób o charakterze komunikacyjnym, zauważanych u dzieci z zespołem Downa, są: mimika, ruchy głowy lub całego ciała, badające spojrzenia itd. Starsze dziecko reaguje ruchem wspieranym aktywnością głosową na przykład sygnałami dźwiękonaśladowczymi: fu-fu, bam-bam, hau-hau... Właściwe reakcje matki na tego rodzaju sygnały wywołują u dziecka gotowość do podjęcia dialogu i współdziałania, którą to gotowość trzeba utrzymać za wszelką cenę. Podobnie trzeba dążyć do rozwijania wszelkich form dialogowych, dostosowując ich treść do wieku dziecka oraz indywidualnych potrzeb. Pierwsze próby wokalne czynione w obecności matki pozwalają dziecku na wykorzystanie aparatu głosowego, za pomocą którego może ono samo produkować coraz to nowe dźwięki mowy. Pozytywne rezultaty będą w przyszłości zachęcać dziecko jako ucznia, a potem dorastającego człowieka  do zadań trudniejszych, będących kolejnym krokiem w jego nieharmonijnym rozwoju.

                Oto zestaw komunikatów i sposobów porozumiewania się osób z zespołem Downa drogą niejęzykowej i językowo-słownej komunikacji.

                Gotowość do podjęcia szeroko rozumianej komunikacji (nadawania sygnałów i ich odbierania) u dzieci z zespołem Downa trzeba często wymuszać w sposób w pełni świadomy i zamierzony, drogą żmudnych ćwiczeń i zabaw podtrzymujących i utrwalających niekiedy bardzo skromne efekty.

                Należy wyraźnie podkreślić, że mechanizmem stymulującym intelektualny, emocjonalny i społeczny rozwój mowy i języka u osób z zespołem Downa są więzi łączące je z rodzicami i rodzeństwem. Od jakości i trwałości tych więzi i uczuć, których nie można zamaskować i  ukryć, zależy stan psychiczny tych osób, a zwłaszcza ich gotowość do partnerskiego współdziałania i porozumiewania się z najbliższymi, do wymiany myśli i doświadczeń za pomocą dostępnych im środków i sposobów komunikacji interpersonalnej.

               Logopeda- Janina Badziąg-Grabowska