Na powstanie wady wymowy składa się zwykle kilka czynników, które można usystematyzować w grupy przyczyn. Jedną z tych grup mogą być nieprawidłowości w budowie i funkcjonowaniu narządu mowy. W grupie tej mieszczą się: rozszczepy podniebienia, wady słuchu, czy wady zgryzu.

         Badania wykazały, że u osób z wadą zgryzu występowanie wady wymowy zależy od rodzaju wady zgryzu. Wada wymowy występuje znacząco częściej u osób ze zgryzem otwartym (98%) oraz u osób z doprzednią wadą zgryzu (94%), niż u osób z dotylną wadą zgryzu (67%). U tych osób wadliwa realizacja dotyczy następujących fonemów: /f,w/, /p, b, m/, /l/, /j/, /ń/, /r/, /t, d,n/, /sz, ż, cz, dż/, /ś, ź, ć, dź/, /s, z, c, dz/.

         Najczęściej występującymi, niepożądanymi cechami fonetycznymi są:

• U osób ze zgryzem otwartym – międzyzębowość (wsuwanie języka między dolne i górne siekacze)
• U osób z doprzednią wadą zgryzu – dorsalność (ze względu na zachowanie przedniej części języka: 1. w odniesieniu do fonemów dentalnych i dziąsłowych – wzniesienie części języka przy wzniesionym czubku języka; 2. w odniesieniu do fonemów miękkich – niewzniesienie środkowej części języka)
• U osób z dotylną wadą zgryzu – dysdentalizacja i wargowo–zębowość bierna (niepożądane brzmienie dźwiękowych realizacji fonemów miękkich ze względu na niepełną realizację pożądanej cechy miękkości- np. dźwięk pośredni pomiędzy /s/ a /ś/; kontakt dolnej wargi z górnymi siekaczami).

Przedstawione przeze mnie wyżej przykłady wskazują na konieczność kontaktu rodziców zarówno z ortodontą, jak i logopedą, kiedy u dziecka występuje wada zgryzu. Ich celem jest poprawienie jakości mowy dziecka (co wpływa równocześnie na poprawienie jakości jego życia).

Logopeda – mgr Janina Badziąg - Grabowska