Dla osób związanych z terapią mowy oczywiste jest, że w polskiej logopedii funkcjonują dwa skrajne poglądy na temat skróconego wędzidełka  języka. Jedni uważają, że skrócone wędzidełko nie ma znaczenia dla powstawania wad wymowy, a inni, że nawet nieznacznie skrócone wędzidełko językowe może powodować zaburzenia mowy różnej intensywności. Taka rozbieżność ma związek z różnymi metodami oceny wymowy i różnymi  kryteriami poprawności wymowy, a także ze sposobem oceny wędzidełka języka.

W związku z wieloletnim doświadczeniem i praktyką logopedyczną skłaniam się do poglądów drugiej grupy logopedów. Za B. Ostapiuk i D.Plutą –Wojciechowską mogę śmiało powiedzieć, że:

• skrócone wędzidełko języka powoduje różnej intensywności wady wymowy
• skrócone wędzidełko języka należy przeciąć, gdyż jest to skuteczna metoda postępowania udokumentowana badaniami logopedycznymi
• terapia logopedyczna pacjenta ze skróconym wę4dzidełkiem jest nieefektywna, ale można go nauczyć głosek w różnym stopniu zbliżonych do normatywnych, czyli wadliwych (przejście z jednej wady na drugą); takie postępowanie jest dopuszczalne, gdyż stawiane cele terapii zależą od tego, z kim pracujemy (np. dla przyszłego aktora wzorcowa wymowa będzie szczególnie istotna; inne cele terapii będą stawiane w przypadku dziecka z ankyloglosją, które nie chce poddać się zabiegowi przecięcia wędzidełka języka).

Oceny budowy wędzidełka dokonuje się już na etapie noworodkowym i niemowlęcym. Można nazwać tę ocenę anatomiczno-funkcjonalną. Analizuje się wtedy najważniejsze czynności prymarne (oddychanie, jedzenie i picie, w tym połykanie). Z badań D. Pluty-Wojciechowskiej wynika, że najważniejszą pozycją języka jest wertykalno- horyzontalana. Aż dziewiętnaście spółgłosek podstawowych wykorzystuje w tworzeniu głównego miejsca artykulacji różne warianty pozycji wertykalno- horyzontalnej.

Typologia wędzidełek zaproponowana przez D. Plutę- Wojciechowską obejmuje pięć poziomów opisujących stan skróconego wędzidełka. Nieprawidłowe wędzidełko języka może być:

1. skrócone w stopniu nieznacznym
2. skrócone w stopniu pomiędzy nieznacznym a średnim
3. skrócone w stopniu średnim
4. skrócone w stopniu pomiędzy średnim a znacznym
5. skrócone w stopniu znacznym.

Przykłady skróconych wędzidełek języka.

Wędzidełko językowe prawidłowe.

Wędzidełko języka jest zbudowane z włókien kolagenowych typu I i nie podlega rozciąganiu. Biorąc pod uwagę jego budowę w przestrzeni trójwymiarowej, można scharakteryzować je ze względu na długość, grubość, szerokość, a także miejsce i sposób usytuowania przyczepów (w dnie jamy ustnej, na powierzchni podjęzykowej, na zewnątrz śluzówki, pod śluzówką języka). Pochodną stanu wędzidełka za pomocą wymienionych cech jest ruchomość języka. W związku z tym oczywistym jest, że skrócenie wędzidełka jeżyka powoduje:

• zaburzenie ssania, żucia, połykania i oddychania
• boczne ruchy żuchwy
• asymetrię warg w trakcie artykulacji
• mówienie na tzw. szczękościsku
• nadmierne napięcie mięśni nadgnykowych
• nieprawidłową artykulację głosek.

Poznawanie różnych typów ankyloglosji pozwala na lepszą diagnozę logopedyczną,              a także może przynieść korzyści dla lekarzy ordynujących sposób leczenia ankyloglosji.

                                                                       Logopeda- Janina Badziąg-Grabowska